Het aapje van het hoofdwachter

Het aapje van het hoofdwachter, de geluksbrenger van de stad Mons

Stevig bevestigd aan de gevel van het Stadhuis van Mons, is hij waarschijnlijk de oudste en beroemdste inwoner van de stad. Zijn glanzende schedel wordt voortdurend geaaid door zowel de inwoners van Mons als voorbijgaande toeristen. Elke vooraanstaande gast van de stad wordt uiteraard uitgenodigd om hem bij aankomst te groeten.

Hij heeft, zoals sommige regionale auteurs zeggen, waarschijnlijk "de Lumeçon al meer dan honderd keer gezien."

Hij? De Aap van Grand’Garde, natuurlijk!

De aap, een gehurkt dier met een ondeugende blik, dat met zijn linkerhand zijn wang krabt, is veel bekender dan alleen op zijn verblijfplaats. Bekend? Zeker! Maar wat weten we eigenlijk over dit beeldje, waar al zoveel over geschreven is?

De 3 hypothesen

Zijn geschiedenis is gebaseerd op drie veelvoorkomende hypothesen in Mons.

Misschien is hij het meesterwerk van een smid die zijn vakmanschap wilde bewijzen. We weten dat apen een bijzonder populair dier waren in de Middeleeuwen.
Misschien was hij het uithangbord van een taverne die zich in de kelders van het Stadhuis bevond. Deze taverne werd afgeschaft in 1897 of rond 1903/1904.
Misschien was hij een schandpaal voor "drukke" kinderen. In de Borinage zei men vroeger namelijk:
"Als je niet braaf bent, breng ik je naar de aap van Mons."

Welke hypothese is het meest geloofwaardig? Geen? Alle drie? Iedereen mag zelf kiezen! Niemand kan met zekerheid zeggen waar dit kleine dier, zo geliefd door de inwoners en bezoekers van Mons, precies vandaan komt.

Geluksbrenger van Mons

Niets is zeker over de Aap van Grand’Garde, zeiden we? Niet helemaal! We weten met zekerheid dat hij sinds 1930 de geluksbrenger van de stad Mons is geworden. Op één voorwaarde: je moet zijn hoofd strelen met je linkerhand.

Deze legende werd gecreëerd door Paul Heupgen (1868-1949), die het als volgt beschreef in een van zijn Viéseries:

"In werkelijkheid weet niemand waar hij vandaan komt of waarom hij daar is. Er zijn veel hypothesen, maar geen enkele zekerheid. Geen enkele, behalve deze: wie hem aanraakt, is verzekerd van geluk, minstens voor een jaar."

Tekst afkomstig uit het artikel:
Op de gevel van het Stadhuis van Mons: het raadsel van de Aap van Grand-Garde, in Annales du Cercle Archéologique de Mons, deel 79, Mons, 2003, p. 331-341.

Benoît VAN CAENEGEM,
Conservator van de Collégiale Sainte-Waudru en haar schat.